Lan gieo hạt & lan cấy mô
Gieo Hạt và Cấy Mô. Bài viết này sẻ giúp các bạn hiểu rõ hơn về bản chất của cây cấy mô và cây gieo hạt để tiện nhận dạng, danh pháp, ý nghĩa và giá trị để tiện lựa chọn sưu tầm cây theo nhu cầu mong muốn đc tốt hơn. Bài viết sẻ dựa theo kiến thức phổ thông và kinh nghiệm đương thời giới hạn trong sự hiểu biết của mình nên những gì còn thiếu sót mong ACE tham khảo bổ sung. Bài viết chi tiết cho nhiều bạn đọc nên hơi dài, các bạn chịu khó đọc nhé.
? Gieo hạt ( giảm phân)
– Lan gieo hạt là gì?
Theo cơ chế sinh học là phân li tổ hợp sẩy ra ở tế bào sinh dục trong quá trình giảm phân ( giao tử).Giao tử đực kết hợp giao tử cái sẻ thành hợp tử ( hạt sẻ nảy thành cơ thể con).Giống như tinh trùng kết hợp với trứng ở con người vậy thôi. Có nghĩa là nhị đực ( hạt phấn của hoa) kết hợp với nhụy cái ( noãn) của hoa tạo thành trái, trong trái thì có hàng triệu hạt, đem hạt đó gieo vào môi trường nuôi trồng trong phòng nghiệm sẻ nảy thành những cây lan con. Những cây lan con đc sinh ra từ hạt trong trái lan đó gọi là cây lai ( hay gieo hạt).

Gieo hạt 01

Gieo hạt 02

Gieo hạt 03
Vì cây gieo hạt là cây sinh ra từ 1 phép lai của 2 cá thể cha mẹ nên đời con F1 sinh ra phân li tổ hợp tính trạng của cha mẹ nên chúng có vô số kiểu hình phong phú.
Mỗi cây sinh ra mang 1 mặt hoa khác nhau, ko cây nào giống hoa cây nào. Vì vậy cây con khi nào trưởng thành nở hoa chúng ta mới biết đc mặt hoa của mỗi cây đó nên anh em thường gọi là cây gieo hạt xổ số.
– Ý nghĩa của phương pháp gieo hạt
Gieo hạt trong tự nhiên là hình thức duy trì nòi giống của 1 loài sống trong 1 quần thể sinh học nhất định. Gieo hạt trong thực tiển do con người chọn lọc giống để lai tạo sẻ tạo ra nhiều nguồn giống mới lạ, tạo ra nhiều biến dị tổ hợp đẹp, quý hiếm có giá trị cao và rất cao …
Gieo hạt tạo ra nguồn cây lai có nhiều mặt hoa phong phú phục vụ cho thú chơi sưu tầm mới lạ và là nguồn nguyên liệu chính để chọn lọc cho pp cấy mô.
– Tên gọi của cây gieo hạt
Tất cả các cây gieo hạt của một phép lai sẻ đc mang tên kèm theo tên cha mẹ của phép lai đó.
Vd Lấy cây A lai cây B thì con F1 sinh ra all mang tên A x B. Trường hợp anh em xổ ra độc quyền muốn đặt tên riêng để gọi cho dễ phân biệt thì vẫn phải kèm tên phép lai để lưu phả hệ vd Cây A lai cây B xổ ra muốn đặt tên C thì ghi C( A x B).
– Giá Trị của cây gieo hạt
Những cây con gieo hạt khi chưa xổ hoa thì cũng có 1 giá trị nhất định, giá trị các cây của các mã lai khác nhau chênh lệch nhau tùy thuộc vào nguồn giống cha mẹ ( giống : dễ tìm, khó tìm, đẹp quý hiếm, dễ thụ trái hay khó thụ trái, kết quả gieo đạt nhiều hay ít.. vv và vv).
Những cây đã xổ hoa rồi thì tùy trào lưu thẩm mỹ và tiêu chí để đánh giá đẹp xấu nên giá trị cũng khác nhau rất vô chừng thượng vàng hạ cám đều có. Cây gieo hạt luôn có giá trị cao hơn rất nhiều so với cây cấy mô, bởi thứ nhất cây gieo hạt xổ là cây độc quyền duy nhất, nếu xổ đc cây đẹp đột thì giá trị cao ngất và giá do người độc quyền có quyền đưa ra.Thứ 2 để có 1 thế hệ f1 đẹp thì phải tốn công tốn của sưu tầm cây cha mẹ đẹp (giá cao), st cây cha mẹ khác quần thể ( vùng miền) để chọn ưu thế lai mới lạ, những trường hợp khó ko thể mua giống thì phải đặt hàng anh em có giống lai để mua quả để làm, giá mấy triệu 1 quả chứ ko ít, chờ hái cả năm nhưng gieo cũng chưa chắc đậu. Mặt khác giá trị cao cũng do 1 trái lan đem gieo là 1 mã lai duy nhất ko thể lập lại giống vậy nên nó có số lượng giới hạn nhất định. Cả 1 quá trình chọn lọc.
– Nhận dạng cây gieo hạt
Là cây lai tổ hợp tính trạng của cha mẹ nên thế hệ con f1 sinh ra sẻ có vô số kiểu hình phong phú. Mặt khác là cây nẩy mầm từ hạt riêng lẻ nên sức khỏe di truyền của mỗi cây sinh trưởng khác nhau nên ko đồng đều nhau trong 1 môi trường sống. Vì vậy chúng có kiểu hình thân, lá 70% khác nhau. Điều này sẻ giúp các bạn nhận dạng để phân biệt, tránh mua lầm giữa cây cấy mô và cây gieo hạt.
?Cấy mô ( theo cơ chế sinh học là phương pháp nguyên phân tế bào)
– Lan cấy mô là gì?
Là phương pháp nhân bản tế bào từ mẫu cấy ( đỉnh sinh trưởng, thân, rễ…) trong môi trường cấy thích hợp để nhân bản ra vô số tế bào giống y chang tế bào gốc trên phương pháp nguyên phân nguyên nhiễm (nst) tế bào . Có nghĩa là thế hệ tế bào con đc nhân bản ra mang vật chất di truyền (ADN) y hệt tế bào mẹ ( sao y bản chính)nên tất cả cá thể con sinh ra đều có 1 kiểu hình y hệt mẹ ( hoa, thân, lá). Trong thực tế thì kiểu hình các con sinh ra 99% giống hệt kiểu hình của tế bào mẫu( 1% còn lại có thể khác đôi chút hoặc 1 vài cá thể cá biệt do ảnh hưởng hóa chất cấy, do quá trình sao chép vật chất di truyền bị lỗi ( đột biến))

cấy mô 01

Cấy mô 02

Cấy mô 03
– ý nghĩa của phương pháp cấy mô
Mẫu cấy mô là cây đã biết trước kiểu hình hoa và là mẫu đc tuyển lựa mặt hoa chuẩn đẹp nhất định. Nên việc cấy mô là để duy trì kiểu hình đó, nhân bản ra nhiều để bảo tồn gen đẹp nhằm thương mại hóa hàng loạt số nhiều phục vụ cho nhu cầu chung và rộng. Số lượng bán ra lớn trên nhiều thị trường rộng sẻ mang lại lợi nhuận kinh tế cao và lâu dài.
– Tên gọi của cây cấy mô
Mẫu mẹ mang tên A thì hàng loạt cây con nhân bản ra cũng đc đang kí tên thương mại là tên cây A ? Cây A đc gọi là cây tem niêm yết danh pháp riêng rõ ràng lưu hành trên thị trường.
– Giá trị của cây cấy mô
vì là nhân bản hàng loạt, ko độc quyền, dễ tìm, dễ mua và tế bào đc lưu giữ trong phòng nghiệm, chỉ tốn thời gian chọn mẫu 1 lần để sử dụng ngân hàng gen lâu dài. Nên giá thành cây cấy mô ko cao ( giá ai cũng có thể mua chơi đc) ngoại trừ các cá thể đột biến tích cực sinh ra trong quá trình cấy mô thì có giá trị rất cao.
– Nhận dạng cây con cấy mô
kiểu hình ( hoa, thân, lá, đặc điểm sinh thái…) 99% giống cây làm mẹ đã biết trc kiểu hình, hàng loạt con cùng 1 lứa cấy luôn phát triển tương đối đồng đều trong 1 môi trường sống ( đây là điểm các bạn mua cây cần lưu ý để phân biệt với cây gieo hạt)
?*** Bài viết chi tiết cho rất nhiều bạn đọc nên ko thể lược bỏ ngắn hơn. Các bạn cô gắng tham khảo nhé. Xem như năng lượng cần để trồng và st hoa lan mỗi ngày nhé*** ❤ Hay Hãy Share Cho Mọi Người Cùng Tham Khảo❤ Kì sau mình sẻ giới thiệu thêm 1 pp nhân giống nữa, các bạn quan tâm thì bấm theo dõi face của mình để tiện theo dõi xem tham khảo.
TpCT 09/11/2018. Trần Đăng Hội trân trọng!